جزیره حسابداری

تاريخچه حسابداري در ايران

در اين بخش از تاريخ اين علم كه با تاريخ تمدن بشري گره خورده در علم رو ايران باستان آشنا مي شويم به ويژه در عصر هخامنشيان كه از علم بابلييان،شوشيان و ايلام ها استفاده مي شده و اين خود گواه آن است كه هخامنشيان هيچ دانشي در اين زمينه نداشتتد و همچنان كه ميدانيم هخامنشيان يا خود كورش كه دست نشانده يهوديان بود و نيز بدليل وسعت جغرافيايي از علم مردم بابل،شوش و ايلاميان جهت اجراي طرحهاي اقتصادي از سيستمهاي اطلاعاتي مالي مانند انبارداري ،حقوق دستمزد استفاده مي شد . در سالهاي اخير بر اثر تحقيقات و اكتشافات موررخانو باستان شناسان امريكايي در سازه هاي تخت جمشيد و استخر همدان و ساير جاها اسناد و لوحهايي كشف شده است كه در اين لوح ها و كتيبه ها عمليات گرداوري ،انبارداري و توزيع مواد غذايي و آذوقه و نحوه توريع جيره و بعضاً تحويل پول به جاي جيره است بر طبق شواهد و حتي نوشته هاي هرودت تاريخ نگار يوناني و نيز كشف بخشي از مكاتبات معلوم مي شود كه از پوست به عنوان وسيله اي مهم براي ثبت و بايگاني انها استفاده مشده است . بعضاً لوحه هايي از خاك رس و چوبهايي از موم اندود به چشم مي خورد ولي با اين  اسناد بسيار كمي است كه به نظر مولف بسياري از آنها ميتواند طي حمله كورش به سرزمين ايران(همانطور كه ميدانيم قوم هاي قبل از هخامنشيان بسيار متمد تر از كورش و دارودسته اش بودند)و اسكندر و باقي هم موقع لشگر كشي طرفداران دين اسلام به ايران از بين رفته است. در اين جا به تفسير يك لوح كه از نظام دستمزدها حكايت دارد اندكي سخن ميگوييم.

مزد كارگران به طور عمده جنسي پرداخت مي شد و پايه اصلي آن محاسبه جو بود.حداقل مزديك كارگران3 بن جو در ماه بود يك بن ده دقه و هر دقه حدود يك ليتر بود. گاهاً ديده مي شد كه به بعضي ها كه مسئوليت بيشتري در قبال حكومت داشتند ماهانه 5400بن جو و27000 ليترنوشيدني مي دادندو از آنجا كه ديگر پرداخت حقوق به شكل جنس دشوار مي شد اندك اندك پرداخت نقره به جاي 1.3 يا نصف حقوق به جاي نوشيدني و گوشت متداول شد.

تقسيم بندي تاريخ حسابداري در ايران

تاريخچه سيستم هاي حسابداري در ايران را مي توان به 5 قسمت تقسيم كرد:

1 ايران قبل از اسلام

2 ايران بعد از اسلام تا دوران قاجاريه

3 دوره قاجاريه تا انقلاب مشروطيت

4 از انقلاب مشروطيت تا اوايل دهه چهل

از اوايل دهه چهل تا كنون

ما اينجا فقط به مورد چهارم اشاره ميكنيم كه حسابدار و حسابرسي نوين با پيروزي انقلاب مشروطه و تصويب قانون اساسي آن بسته مي شود انقلاب مزبور در بحبوهه و ضع اوضاع اقتصادي ،كسري بودجه،استقراض هاي خارجي ،تشديد حيف و ميل هاي درباريان به پيروزي ميرسد نخستين قوانين مالي و اقتصادي يادگاره دوره دوم مجلس شوراي ملي است. در اين دوره است كه نخستين بودجه نوين كشوري ،نخستين قانون مالياتي (مصوب1328)نخستين قانون تجاري(1328)و بالاخره نخستين حسابداري و حسابداري دولتي (قانون محاسبات عمومي مصوب 1329) به تصويب ميرسد.

فكر اعزام محصل به خارج جهت فراگرفتن رشته حسابداري ،اولين بار در دهه اول قرن توسط بانك ملي ايران مورد توجه قرار گرفت ابتدا عده اي براي كار كردن و مطالعه در رشته هاي مختلف بانكي حسابداري به بانك هاي خارج فرستاده شد و سپس در سال1315 يك گروه 12 نفري كه از طريق كنكور انتخاب شده بودند براي تحصيل علمي و عملي رشته حسابداري به انگلستان اعزام گرديدند به همت تعدادي از فارغ التحصيلان فوق سر انجام شركت ملي نفت در سال 1336 موافقت خود را با تاسيس يك اموزشگاه عالي حسابداري اعلام كرد.

منابع مورد استفاده:سايت آفتاب

نويسنده :احد حسن خاني